Trong kỷ nguyên số, dữ liệu đã vươn lên trở thành “vàng số” — nguồn tài nguyên vô giá không thể thiếu cho mọi quyết sách phát triển. Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Dữ liệu là tài nguyên, và tài nguyên này phải đáp ứng ba yêu cầu: chất lượng cao, khả năng chia sẻ, bảo đảm an toàn – bảo mật.” Quan điểm đó vừa là định hướng chiến lược, vừa là kim chỉ nam để hiện thực hóa Nghị quyết 57‑NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Dữ liệu không phải những con số vô tri trong hệ thống lưu trữ; đó là nhịp đập của xã hội số, cung cấp bức tranh toàn diện và chính xác để định hình chính sách. Nghị quyết 57 chỉ có thể đi vào cuộc sống khi được “nuôi” bằng một hạ tầng dữ liệu đủ mạnh, minh bạch và được kết nối thông suốt giữa các ngành, các cấp.

Trên nền Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Đề án 06 của Chính phủ, nhiều địa phương đã chứng minh giá trị thiết thực của dữ liệu: Ở Hà Nội: Ứng dụng iHanoi giúp người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến, rút ngắn thời gian xử lý, tăng tính minh bạch; TP Hồ Chí Minh: Hệ thống “công dân số” đồng bộ hóa thông tin, tạo một cửa dịch vụ công trực tuyến, nâng cao hiệu quả phục vụ; Quảng Ninh: Trung tâm Điều hành thông minh (IOC) cung cấp dữ liệu thời gian thực cho lãnh đạo tỉnh, hỗ trợ ra quyết định kịp thời; Hà Nam: Kho dữ liệu dùng chung cho phép phân tích xu hướng lao động, từ đó điều chỉnh chính sách đào tạo nghề sát thực tế.

Ở tầm quốc gia, Đề án 06 đã mở đường cho hồ sơ sức khỏe điện tử, cấp lý lịch tư pháp qua ứng dụng VNeID, định danh tổ chức, và truy thu thuế khoán hộ kinh doanh thông qua hóa đơn điện tử, góp phần thu ngân sách hơn 1.900 tỉ đồng.

VneID - Ứng dụng định danh điện tử quốc gia

Thượng tá Nguyễn Thành Vĩnh, Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Bộ Công an), nhấn mạnh: “Chuyển đổi số chỉ thành công khi dữ liệu ‘đúng – đủ – sạch – sống’; ngược lại, dữ liệu tốt cũng cần một hệ sinh thái số linh hoạt để phát huy giá trị.” Chính phủ đang hoàn thiện Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (dự kiến trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV) và xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia — hạ tầng cốt lõi để khai thác, kết nối và bảo vệ kho dữ liệu của đất nước.

Cùng lúc, dữ liệu mở rộng sang mọi lĩnh vực: Y tế: 21,6 triệu hồ sơ sức khỏe điện tử hỗ trợ quản lý cộng đồng; Nông nghiệp: Phân tích dữ liệu khí tượng – thổ nhưỡng giúp nông dân dự báo mùa vụ, giảm rủi ro thời tiết; Giáo dục: Hà Nội tích hợp dữ liệu học sinh – giáo viên – phụ huynh, xây dựng hệ thống quản lý trường học thông minh; Công tác người có công: Ngân hàng gen ADN liệt sĩ đang được mở rộng; riêng Hà Nam năm 2024 đã thu 260 mẫu ADN, đầu tháng 4/2025 thu thêm 1.000 mẫu, thắp sáng hy vọng đoàn tụ cho hàng nghìn gia đình.

Nghị quyết 57 yêu cầu hình thành hạ tầng số đồng bộ để dữ liệu trở thành động lực phát triển quốc gia. Từ Trung ương đến địa phương, những kết quả bước đầu cho thấy: khi dữ liệu chất lượng cao được chia sẻ an toàn, các quyết định trở nên nhanh hơn, chính xác hơn và người dân được phục vụ tốt hơn.

Giữ sạch nguồn dữ liệu, đầu tư hạ tầng số hiện đại, bảo đảm an ninh – an toàn thông tin chính là chìa khóa biến “vàng số” thành của cải thực, thúc đẩy phát triển bền vững và đột phá trong kỷ nguyên số.

BBT