Từ ngày 1/7/2025, khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động, công tác quản lý giáo dục cơ sở ở Hà Tĩnh đã có những thay đổi căn bản. Từ những khó khăn ban đầu, các địa phương đã nhanh chóng thích ứng, triển khai nhiều giải pháp sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Thực tiễn bước đầu cho thấy, đây là bước đi quan trọng giúp bộ máy tinh gọn, quản lý hiệu quả và đặt ra yêu cầu đổi mới tư duy đối với đội ngũ cán bộ cơ sở.

Việc phân cấp quản lý theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đã tạo ra sự thay đổi rõ rệt. Theo đó, Sở GD&ĐT Hà Tĩnh chịu trách nhiệm hướng dẫn chuyên môn, trong khi UBND xã, phường quản lý trực tiếp cơ sở vật chất, nhân sự và phối hợp triển khai nhiệm vụ, giải trình về chất lượng giáo dục tại địa phương. Cách làm này giúp tránh chồng chéo, rút ngắn quy trình điều hành nhưng đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn đối với cán bộ cơ sở: vừa nắm vững quản lý hành chính, vừa am hiểu chuyên môn, công nghệ số và khả năng huy động nguồn lực xã hội hóa. Ông Lê Hoài Nam – Trưởng phòng Tổ chức cán bộ (Sở GD&ĐT Hà Tĩnh) cho biết, trong giai đoạn đầu, nhiều xã, phường gặp khó khăn về nhân sự và quy trình, song chỉ sau một tháng đi vào hoạt động, đội ngũ cán bộ cơ sở đã nhanh chóng nắm bắt công việc, đặc biệt là trong công tác chuẩn bị cho năm học 2025–2026.

Lãnh đạo phường Thành Sen quán triệt một số nội dung công việc liên quan đến công tác giáo dục trên địa bàn. Ảnh BHT

Phường Thành Sen – đơn vị mới sáp nhập với 39 cơ sở giáo dục – là một trong những địa phương tiêu biểu cho sự chủ động. Ngay khi bộ máy mới vận hành, phường đã phân công cán bộ phụ trách lĩnh vực giáo dục, tổ chức tập huấn kỹ năng quản lý, cập nhật văn bản pháp luật, cử cán bộ đi bồi dưỡng và thiết lập kênh trao đổi trực tuyến ba bên: nhà trường – UBND – Sở GD&ĐT để xử lý công việc nhanh chóng. Phó Chủ tịch UBND phường Trần Thị Thủy Nga nhấn mạnh: “Chúng tôi xác định nâng cao chất lượng quản lý giáo dục chính là nâng cao hiệu quả điều hành địa phương. Do đó, cán bộ phụ trách phải vừa nắm luật, vừa biết ứng dụng công nghệ để phối hợp nhanh, chính xác.” Hiệu trưởng Trường THCS Lê Văn Thiêm, ông Trần Thanh Kiên, cũng khẳng định sự thay đổi này đã giúp nhà trường chủ động hơn trong việc triển khai kế hoạch, bởi những vấn đề cấp thiết về cơ sở vật chất, kinh phí đều được giải quyết trực tiếp và kịp thời.

Đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục trên địa bàn phường Thành Sen nhanh chóng "bắt nhịp", đảm bảo mọi công việc được triển khai kịp thời. Ảnh BHT

Tại xã Mai Hoa, nơi đang quản lý 9 trường học ở cả 3 cấp, khối lượng công việc lớn đặt ra áp lực nặng nề cho cán bộ phụ trách. Ông Trần Xuân Hải – chuyên viên Phòng Văn hóa – Xã hội – cho biết, trước đây ông chỉ phụ trách một mảng chuyên sâu, nay phải bao quát toàn bộ giáo dục của xã. Dù gặp khó khăn, nhưng đây cũng là cơ hội để rèn luyện tư duy quản lý tổng hợp. Để khắc phục hạn chế về nhân lực, Mai Hoa thành lập các tổ chuyên môn liên trường, quy tụ cán bộ UBND, giáo viên giỏi và cán bộ phụ trách cùng trao đổi, thống nhất phương pháp. Cách làm này vừa nâng cao chất lượng chuyên môn vừa tạo sự gắn kết, tránh tình trạng làm việc rời rạc. Hiệu trưởng Trường THCS Bồng Lĩnh, bà Nguyễn Thị Minh Thành, nhận xét: “Thủ tục nay tinh giản hơn rất nhiều, nhà trường dễ dàng nhận phản hồi nhanh từ cán bộ xã, nhờ đó tiến độ triển khai được đẩy nhanh, đặc biệt là trong huy động xã hội hóa để cải thiện cơ sở vật chất.”

Cán bộ phụ trách giáo dục tại xã Mai Hoa nỗ lực vượt khó, chủ động đề xuất nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục chung. Ảnh BHT

Ở xã Thiên Cầm, với 11 trường học trực thuộc, khối lượng công việc quản lý giáo dục càng trở nên đồ sộ. Phó Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Tuấn thừa nhận, dù cán bộ phụ trách có kinh nghiệm từ Phòng GD&ĐT, song việc dồn nhiều trách nhiệm về cấp xã đã tạo áp lực không nhỏ. Các vấn đề như chỉ đạo chuyên môn, bố trí nhân sự, quản lý cơ sở vật chất hay hướng dẫn các khoản thu đầu năm học đều là nhiệm vụ mới mẻ, đòi hỏi sự am hiểu toàn diện. Trước thách thức đó, xã Thiên Cầm đang thiết lập các kênh phối hợp chặt chẽ với các phòng, ban cấp huyện nhằm bảo đảm quy trình vận hành thông suốt, tránh đứt gãy trong điều hành.

Việc chủ động, linh hoạt các giải pháp sẽ giúp công tác giáo dục tại các địa phương được triển khai hiệu quả, không bị gián đoạn. Ảnh BHT

Theo đánh giá bước đầu của Sở GD&ĐT Hà Tĩnh, mô hình hai cấp đã góp phần tinh gọn bộ máy, tăng cường tính tập trung, thống nhất và rút ngắn quy trình chỉ đạo. Các trường học nhận được sự quản lý trực tiếp từ cấp xã, đồng thời được hướng dẫn chuyên môn từ Sở một cách nhanh chóng hơn. Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ số, xây dựng cơ sở dữ liệu đồng bộ và triển khai dịch vụ công trực tuyến đang thay đổi cách quản lý giáo dục, giúp xử lý nhiều thủ tục thuận tiện, hạn chế tình trạng ách tắc hành chính.

Đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục tại các xã, phường trên địa bàn tỉnh đã nhanh chóng nắm bắt công việc, triển khai các nhiệm vụ một cách thông suốt. Ảnh BHT

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, mô hình vẫn tồn tại một số bất cập. Nhiều địa phương còn thiếu nhân lực chuyên môn sâu ở cấp xã, một số văn bản quy phạm pháp luật chưa thống nhất gây khó khăn cho việc phân cấp, trong khi khối lượng công việc tăng nhanh mà chưa kịp bổ sung biên chế, cơ sở vật chất. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cấp tỉnh, sự linh hoạt từ địa phương và trên hết là tư duy đổi mới của đội ngũ cán bộ.

Các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đảm bảo chất lượng dạy và học sau khi vận hành bộ máy mới. Ảnh minh họa

Thực tiễn ở Thành Sen, Mai Hoa, Thiên Cầm cho thấy, mô hình chính quyền hai cấp chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi song hành cùng sự thay đổi tư duy quản lý: từ hành chính sang gắn với chuyên môn, từ thủ công sang ứng dụng công nghệ số, từ quản lý khép kín sang huy động nguồn lực xã hội. Quan trọng hơn, sự chuyển biến về nhận thức và tinh thần làm việc của cán bộ cơ sở đã và đang trở thành yếu tố quyết định. Khi chính quyền, nhà trường và cộng đồng đồng hành chặt chẽ, chất lượng giáo dục cơ sở sẽ không chỉ được duy trì mà còn nâng cao, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của giáo dục Hà Tĩnh trong giai đoạn mới.

BBT