Bộ Tư pháp đang hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ nhằm tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình cắt giảm, chuẩn hóa và tái cấu trúc thủ tục hành chính (TTHC) trên nền tảng dữ liệu số. Dự thảo hướng tới quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan trong rà soát, khai thác cơ sở dữ liệu (CSDL) và xác lập quyền, nghĩa vụ của công dân khi cập nhật, đối soát thông tin.

Tại cuộc họp thẩm định độc lập hồ sơ dự thảo Nghị quyết do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh chủ trì, nhiều nội dung trọng tâm liên quan đến việc tái cấu trúc quy trình giải quyết TTHC đã được đặt ra. Theo đánh giá, việc triển khai tái cấu trúc ở cấp bộ và địa phương thời gian qua chưa thống nhất, còn phân tán. Với các TTHC do Trung ương ban hành nhưng thực hiện tại tỉnh, mỗi địa phương phải tự xây dựng, điều chỉnh quy trình trước khi tích hợp lên hệ thống giải quyết TTHC cấp tỉnh. Điều này dẫn đến thiếu đồng bộ, tốn kém nguồn lực và tạo ra cách làm không thống nhất giữa các địa phương.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh chủ trì Hội đồng thẩm định độc lập. Ảnh: VGP/DA

Để khắc phục, dự thảo định hướng chuyển mạnh sang phương thức "tập trung", theo đó các bộ, cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm công bố và tái cấu trúc TTHC dùng chung trên phạm vi toàn quốc. Địa phương chỉ triển khai thực hiện, không điều chỉnh hay “địa phương hoá” thêm. Cách làm này nhằm bảo đảm mỗi thủ tục chỉ có một phiên bản thống nhất từ quy trình đến thành phần hồ sơ.

Khảo sát thực tế cũng cho thấy tâm lý e ngại của một bộ phận cán bộ tiếp nhận, giải quyết TTHC khi phải khai thác dữ liệu từ các CSDL quốc gia. Do lo ngại rủi ro trong quá trình xử lý, nhiều nơi vẫn yêu cầu người dân nộp bản giấy, dù thông tin đã có sẵn trên hệ thống. Việc thiếu hành lang pháp lý rõ ràng cho phép sử dụng dữ liệu thay cho giấy tờ truyền thống là nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này.

Dự thảo Nghị quyết vì vậy đặt mục tiêu tạo nền tảng pháp lý đầy đủ cho việc cắt giảm hồ sơ, giấy tờ; thúc đẩy sử dụng thông tin từ CSDL quốc gia trong giải quyết TTHC. Cơ quan giải quyết TTHC sẽ không được phép yêu cầu cá nhân, tổ chức cung cấp lại thông tin đã có trong CSDL dân cư, bảo hiểm, đăng ký doanh nghiệp, đất đai, hộ tịch điện tử, đăng ký phương tiện và các CSDL chuyên ngành khác đủ điều kiện khai thác.

Tại cuộc họp, nhiều ý kiến đề nghị quy định rõ cơ chế khai thác dữ liệu, phương án xử lý khi hệ thống không đáp ứng kỹ thuật; xác định trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc chuẩn hóa dữ liệu và bảo đảm khả năng kết nối, chia sẻ. Đại diện Ngân hàng Nhà nước đề nghị làm rõ việc tái cấu trúc quy trình TTHC có gắn với nâng cấp lên dịch vụ công toàn trình hay không, đồng thời kiến nghị điều chỉnh thời hạn hoàn thành tái cấu trúc theo mức độ phát sinh hồ sơ thực tế.

Một số thành viên Hội đồng thẩm định cũng đề nghị bổ sung quy định về thời hạn hiệu lực của Nghị quyết gắn với mức độ sẵn sàng của các CSDL; quy định lộ trình khai thác 6 nhóm CSDL chuyên ngành, cùng phương án vận hành thống nhất từ Trung ương tới địa phương.

Kết luận phiên họp, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh ghi nhận quá trình chuẩn bị của cơ quan chủ trì soạn thảo và đề nghị tiếp tục rà soát kỹ các nội dung của dự thảo, nhất là những đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa TTHC trong các phụ lục. Thứ trưởng nhấn mạnh, các bộ, ngành cần chịu trách nhiệm về kết quả rà soát của mình; đồng thời dự thảo cần bổ sung các căn cứ pháp lý mới như Luật Giao dịch điện tử 2023 và làm rõ hơn vai trò của cơ quan xử lý dữ liệu, quyền – trách nhiệm của công dân trong việc cập nhật, đối chiếu thông tin.

Dự thảo Nghị quyết gồm 6 điều và 4 phụ lục, quy định từ phạm vi điều chỉnh, nguyên tắc cắt giảm – đơn giản hóa, đến việc thay thế thành phần hồ sơ bằng dữ liệu; quy định rõ trách nhiệm của Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các cấp trong tái cấu trúc quy trình, bảo đảm Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 15/11/2025 đến hết ngày 28/02/2027.

BBT