Tại Hội nghị cấp cao về đại dương của Liên hợp quốc lần thứ ba (UNOC 3), diễn ra ngày 9/6 tại thành phố Nice (Pháp), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đại diện ASEAN phát biểu quan trọng, đồng thời khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo tồn và phát triển bền vững đại dương. Đáng chú ý, Việt Nam đã công bố đăng ký 15 cam kết tự nguyện trên nhiều lĩnh vực liên quan đến quản trị biển và đại dương.

Phát biểu tại phiên toàn thể Hội nghị UNOC 3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đại diện 10 quốc gia thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) chia sẻ những quan điểm sâu sắc và định hướng chiến lược về bảo tồn, khai thác và sử dụng bền vững đại dương – nguồn tài nguyên thiết yếu và không gian sinh tồn của nhân loại.

Thủ tướng nhấn mạnh, với vị trí địa lý đặc biệt, ASEAN từ lâu đã là “trái tim của một Châu Á biển”, nơi hội tụ các tuyến hàng hải huyết mạch, những dòng chảy thương mại, văn hóa và hợp tác xuyên suốt nhiều thế kỷ. Biển Đông – vùng biển giàu tài nguyên và đa dạng sinh học – đóng vai trò chiến lược không chỉ về kinh tế, an ninh mà còn là điểm tựa sinh kế và văn hóa của hàng trăm triệu người dân trong khu vực.

Tuy nhiên, đại dương đang đối mặt với hàng loạt thách thức nghiêm trọng: biến đổi khí hậu, nước biển dâng, ô nhiễm môi trường biển, khai thác quá mức tài nguyên và căng thẳng địa chính trị leo thang. Những yếu tố này đang từng bước hủy hoại sức khỏe đại dương và làm xói mòn lòng tin giữa các quốc gia ven biển.

Trước thực trạng đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu rõ bốn định hướng ưu tiên của ASEAN trong quản trị biển và đại dương: (1) Gìn giữ đại dương là không gian hòa bình và hợp tác phát triển; (2) Thúc đẩy tiếp cận tích hợp và phối hợp hành động toàn cầu, khu vực; (3) Xem biển là động lực cốt lõi cho phát triển bền vững; và (4) Kêu gọi tăng cường hợp tác thay vì cạnh tranh trong quản trị đại dương toàn cầu, nhằm đẩy nhanh tiến trình thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 14 (SDG 14).

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên toàn thể của Hội nghị cấp cao về đại dương của Liên hợp quốc lần thứ 3 (UNOC 3). (Ảnh: VGP)

Với tư cách đại diện quốc gia, Thủ tướng Việt Nam cũng thẳng thắn chỉ ra nghịch lý toàn cầu: Dù đại dương chiếm hơn 70% bề mặt Trái đất và là hệ sinh thái lớn nhất hành tinh, nhưng mục tiêu SDG 14 lại nhận được mức đầu tư thấp nhất trong số 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Từ đó, Thủ tướng kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động quyết liệt hơn, nhanh chóng hơn, với tinh thần trách nhiệm chung. Việt Nam đề xuất phương pháp tiếp cận toàn diện, mang tính toàn dân và toàn cầu, dựa trên nguyên tắc công bằng, bình đẳng, bao trùm và hợp tác phát triển, kèm theo cơ chế, chính sách và hành động cụ thể.

Đặc biệt, Thủ tướng đề xuất sáu định hướng trọng tâm nhằm bảo tồn và phát triển đại dương bền vững trong giai đoạn hiện nay. Trước hết là việc chú trọng cơ sở khoa học, đồng thời gắn kết với kinh nghiệm dân gian trong quá trình hoạch định chính sách, nhằm đảm bảo tính thực tiễn và phù hợp với đặc thù của từng khu vực ven biển. Thứ hai, cần thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo ra những động lực mới cho phát triển kinh tế biển bền vững. Thứ ba, việc khơi thông và huy động hiệu quả các nguồn lực – cả trong nước lẫn quốc tế – là điều kiện tiên quyết để thực hiện các mục tiêu về tăng trưởng xanh gắn với biển. Thứ tư, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của cách tiếp cận tổng thể, đa ngành trong quản trị và phát triển biển – điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và các địa phương. Thứ năm, cần thúc đẩy mạnh mẽ kết nối liên vùng, liên quốc gia và liên châu lục, hướng tới hình thành mạng lưới các trung tâm kinh tế biển xanh mang tầm khu vực và toàn cầu. Và cuối cùng, tinh thần đoàn kết và hợp tác quốc tế phải được đặt lên hàng đầu trong mọi nỗ lực bảo tồn và phát triển biển – đại dương, vì chỉ có sự đồng lòng, chia sẻ trách nhiệm và hành động tập thể mới có thể mang lại kết quả bền vững cho nhân loại.

Thủ tướng tái khẳng định quan điểm của ASEAN đề cao các giá trị của Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982, bản Hiến pháp của Đại dương - và các hiệp định thực thi Công ước, là khuôn khổ pháp lý toàn diện điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương. (Ảnh: VGP)

Tái khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, thành viên tích cực và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam đã và đang cùng các đối tác hành động toàn diện, mạnh mẽ ở nhiều cấp độ nhằm hiện thực hóa mục tiêu bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương (SDG 14), trên tinh thần “ba chủ động”: chủ động triển khai các chính sách và chương trình phát triển các ngành kinh tế biển xanh gắn với phục hồi hệ sinh thái biển; chủ động thúc đẩy quan hệ hợp tác, đối tác với các quốc gia, tổ chức quốc tế và các bên liên quan – đặc biệt là trong lĩnh vực chia sẻ tri thức và chuyển giao công nghệ; và chủ động đề xuất, tham gia, triển khai các sáng kiến ở cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ chính thức thông báo việc Việt Nam đăng ký 15 cam kết tự nguyện trong các lĩnh vực khác nhau liên quan đến quản trị biển và đại dương, thể hiện rõ tinh thần “đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện có hiệu quả cụ thể”, với phương châm coi trọng thời điểm, trí tuệ và sự quyết đoán.

Kết thúc bài phát biểu, Thủ tướng gửi gắm thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng quốc tế: “Chúng ta hãy cùng nhau hành động, đoàn kết, trách nhiệm, chủ động và sáng tạo để đại dương mãi là không gian của hòa bình, hợp tác, phát triển và phồn vinh cho các thế hệ hôm nay và mai sau.”

BBT