Sinh ra tại làng Mật Thôn, xã Nguyệt Áo, tổng Lai Thạch, phủ Đức Quang nay là xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, La sơn phu tử Nguyễn Thiếp nổi tiếng là nhân vật thông minh, học rộng, hiểu sâu. Ông đã góp phần rất quan trọng giúp vua Quang Trung đánh tan 29 vạn quân Thanh, và có nhiều đóng góp trong cải tổ nền văn hóa, giáo dục ở cuối thế kỷ hế kỷ 18.

Làng Nguyệt Ao, Tổng Lai Thạch, nay là Xã Kim Song Trường huyện Can Lộc, một vùng quê nổi danh về truyền thống hiếu học, khoa bảng. Cũng chính vùng đất này, Nguyễn Thiếp đã được nuôi dưỡng và bồi đắp bởi khí chất của những bậc chính nhân quân tử học rộng, tài cao. Với tư chất thông minh và được dìu dắt từ bé bởi chú là Nguyễn Hành, đỗ Tiến sĩ khoa 1733, là những điều kiện để Nguyễn Thiếp trở thành một người hay chữ và hiển đạt về sau.

Năm 1743, Nguyễn Thiếp đi thi hương đậu hương giải. Năm 1748, ông ra Bắc thi Hội, đỗ Tam trường, sau được bổ làm Huấn Đạo rồi thăng Tri huyện Thanh Giang, tức huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An ngày nay. Trước cảnh vua Lê suy nhược, chúa Trịnh lộng quyền, ông quyết định từ quan năm 46 tuổi, về ở ẩn dạy học trên núi Thiên Nhẫn. Qua hơn 10 năm dạy học, uy tín của Nguyễn Thiếp được lưu truyền, lan tỏa trong Nhân dân, Ông nổi tiếng là người đạo hạnh thanh cao, có trình độ uyên bác, có tầm ảnh hưởng lớn đến nhiều triều đại trong lịch sử.

Năm 1771, khi phong trào Tây Sơn bùng nổ lật đổ chính quyền chúa Nguyễn, làm chủ Đàng Trong, ở Đàng Ngoài, chính quyền vua Lê - chúa Trịnh suy yếu và khủng hoảng. Sau ba lần Nguyễn Huệ cho gửi thư mời, Nguyễn Thiếp đã đồng ý giúp vua Quang Trung – Nguyễn Huệ đại phá đánh tan 29 vạn quân Thanh. Năm 1791, khi lập Viện Sùng chính, vua Quang Trung giao cho Nguyễn Thiếp làm Viện trưởng, chuyên coi việc dịch sách và dạy học, Nguyễn Thiếp đã dốc hết tài năng, tâm huyết đề ra những cải cách về văn hóa, giáo dục để “hưng khởi chính học”. Ông là người có công lớn trong việc đưa chữ Nôm trở thành văn tự chính thức của nước Việt.

Sau khi Quang Trung mất, Nguyễn Thiếp đã quyết định từ quan để quay về núi ở ẩn. Với cốt cách thanh cao của của một nhà Nho – trí thức La sơn Phu tử được các triều đại trong lịch sử hết sức trọng vọng. 300 năm trôi qua tên tuổi của người danh sĩ đất Hồng Lam một đời xem thường danh lợi, đau đáu với sự đời, luôn hướng đến ích quốc, lợi dân vẫn mãi tỏa bóng, vang danh./.

Theo HTTV

Link: https://hatinhtv.vn/tin-bai/%20/la-son-phu-tu-nguyen-thiep-nguoi-thay-rang-danh-xu-hong-lam